ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಭಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಶಾಹಿ ಜಾಮಾ ಮಸೀದಿಗೆ ಸುಣ್ಣ ಬಳಿಯುವ ಕೆಲಸನ್ನು ಒಂದು ವಾರದೊಳಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಅಲಹಾಬಾದ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಬುಧವಾರ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಲೈವ್ ಲಾ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.
ಕೆಲಸ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಒಂದು ವಾರದೊಳಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ತಗಲುವ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಮರುಪಾವತಿಸುವಂತೆ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ರೋಹಿತ್ ರಂಜನ್ ಅಗರ್ವಾಲ್ ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಗೆ ಆದೇಶಿಸಿದರು.
ರಚನೆಯ ಹೊರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೀಪಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವಂತೆ ಅಗರ್ವಾಲ್ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪಿಟಿಐ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸ್ಥಳ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ ಮತ್ತು ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಯ ನಡುವೆ 1927 ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಮೂಲ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಅಗರ್ವಾಲ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಯು ರಚನೆಯ ಹೊರಭಾಗಕ್ಕೆ ಸುಣ್ಣ ಬಳಿಯಲು ಮತ್ತು ದೀಪ ಹಚ್ಚಲು ಅನುಮತಿ ಕೋರಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿತ್ತು. ಸಮಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯು ಈ ಮನವಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿಲ್ಲ.
ಶಾಹಿ ಜಾಮಾ ಮಸೀದಿಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶದ ಸಮೀಕ್ಷೆಗೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಗುಂಪುಗಳು ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ನಂತರ ಸಂಭಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 26 ರಂದು ಹಿಂಸಾಚಾರ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ನಂತರ ಈ ರಚನೆಯು ವಿವಾದದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ.
1526 ರಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ದೊರೆ ಬಾಬರ್ “ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಶ್ರೀ ಹರಿಹರ ದೇವಾಲಯ” ವಿರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾದ ಮೊಕದ್ದಮೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ವಿಚಾರಣಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಸಮೀಕ್ಷೆಗೆ ಆದೇಶಿಸಿತ್ತು.
ಘರ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಐದು ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು .
ಗಲಭೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇದುವರೆಗೆ ಒಟ್ಟು 79 ಜನರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರಲ್ಲಿ 46 ಮಂದಿ ಜಾಮೀನಿಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ – ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಜಾಮೀನು ಮಂಜೂರು ಆಗಿಲ್ಲ.
ಫೆಬ್ರವರಿ 28 ರಂದು, ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಶಾಹಿ ಜಾಮಾ ಮಸೀದಿ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಪವಿತ್ರ ರಂಜಾನ್ ತಿಂಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಮೊದಲು ಸುಣ್ಣ ಬಳಿಯುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿತು.
ರಚನೆಗೆ ನಿರ್ವಹಣೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆಯೇ ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಇದು ಬಂದಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ 27 ರಂದು ತನ್ನ ಎಂಟು ಪುಟಗಳ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ, ಮಸೀದಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಪೀಠವು “ಆರೋಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ” ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಐದು ಬಾರಿ ಬಳಸಿದೆ.
ಮಸೀದಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಮಿತಿಯು ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಮೀಕ್ಷಾ ವರದಿಯನ್ನು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿ ಅದನ್ನು “ತಪ್ಪು” ಎಂದು ಕರೆದು, ರಚನೆಗೆ ಸುಣ್ಣ ಬಳಿಯುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.
ಸೋಮವಾರ, ಮಸೀದಿಗೆ ಸುಣ್ಣ ಬಳಿಯಲು ಏಕೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಿವರಿಸುವ ಅಫಿಡವಿಟ್ ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಗೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತು . 1927 ರ ಮೂಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಹಾಜರುಪಡಿಸುವಂತೆ ಸಂಭಾಲ್ ಜಿಲ್ಲಾ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್‌ಗೆ ಅಗರ್ವಾಲ್ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದರು.
ಬುಧವಾರ ನಡೆದ ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಯು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ರಚನೆಗೆ ಸುಣ್ಣ ಬಳಿಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಹೊರ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ವಕೀಲ ಮನೋಜ್ ಕುಮಾರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತರಾಟೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು ಎಂದು ಲೈವ್ ಲಾ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.
ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ ಅಗರ್ವಾಲ್, ಹಾನಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಹಿಂದೆ ಏಕೆ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಕೇಳಿದರು.
ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯು ಸರ್ಕಾರದ ಆದೇಶದಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಪೀಠ ಗಮನಿಸಿತು.
“ನೀವು 2010 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 2020 ರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿದ್ದೀರಿ? 2024-25 ರಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನೀವು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೀರಿ. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಯು ಸುಣ್ಣ ಬಳಿಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನೀವು ಹೇಳಿದ್ದೀರಿ. ನೀವು ಏನು ಮಾಡಿದ್ದೀರಿ?” ಎಂದು ಅಗರ್ವಾಲ್ ಹೇಳಿರುವುದಾಗಿ ಲೈವ್ ಲಾ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ.
“ನೀವು ಸರ್ಕಾರದ ಆಜ್ಞೆಯ ಮೇರೆಗೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದೀರಿ. ನಾವು ಪದೇ ಪದೇ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದ್ದೇವೆ, ಆದರೂ ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾಗುತ್ತಲೇ ಇದ್ದೀರಿ,” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
1927 ರ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಗೆ ನೋಟಿಸ್ ಜಾರಿ ಮಾಡುವಂತೆ ಅಗರ್ವಾಲ್ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್‌ಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದರು.
“ಈ ಒಪ್ಪಂದದಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳು ಈಗ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲಿವೆ. ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಯು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆ ಎಂದು ASI [ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ] ಹೇಳಬೇಕು… ASI ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ವಕೀಲರು ಇಬ್ಬರೂ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮಸೀದಿ ಸಮಿತಿಯು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಯಾವುದೇ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಅವರು ನೀಡಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಪ್ರಕರಣದ ಮುಂದಿನ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 8ಕ್ಕೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದೆ ಎಂದು ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.
