ಫೆಡರಲಿಸಂ ಪರಿಪೂರ್ಣವೇ?

ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಎನ್‌ಡಿಎ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಆಡಳಿತವೇ ‘ಒನ್ ಮ್ಯಾನ್ ಶೋ’ ಎಂಬಂತಾಗಿತ್ತು.

ಆದರೆ ಈಗ ಆ ವಾತಾವರಣ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ. ಆಡಳಿತವು ತೆಲುಗು ದೇಶಂ, ಜೆಡಿಯು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಮತ್ತು ಜೆಡಿಯು ಪಕ್ಷಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ 28 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅವರು ಬಯಸಿದರೆ ಏನು ಬೇಕಾದರೂ ಆಗಬಹುದು.

2014 ಮತ್ತು 2019ರ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಸ್ಪಷ್ಟ ಬಹುಮತ ಪಡೆದಿತ್ತು. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಆಡಿದ ಆಟ ಆಡಿದಂತೆ ಸಾಗಿತು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಡಬಲ್ ಎಂಜಿನ್ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೇಂದ್ರದ ನಿಧಿಯ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಮೂಲಕ ಕೇಂದ್ರವು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಆಡಳಿತದ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೇರಿದೆ.

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಯಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಕೂಡ ಇಷ್ಟ ಬಂದಂತೆ ನಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಶಾಸನಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕಾರವಾದ ಮಸೂದೆಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡದೆ ಹಠ ಮಾಡಿದರು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ತೀರ್ಪನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದೆ ಬಿಜೆಪಿಯೇತರ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸಲು ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ಹಿಂಜರಿಯಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಒಕ್ಕೂಟದ ಮನೋಭಾವಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆ ತಂದಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಧಿಕಾರಗಳು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು.

ಈಗ ಬಿಜೆಪಿ ಸರಕಾರ ಹೋಗಿದ್ದು, ಎನ್ ಡಿಎ ಸರಕಾರ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಫೆಡರಲಿಸಂ ಆರ್ಥಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವುದೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎದ್ದಿದೆ.

ಆಗ ರಾಜ್ಯಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ

ಬಂಡಿಯ ಚಕ್ರಗಳಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳೆರಡೂ ಫೆಡರಲಿಸಂ ಅನ್ನು ಮುಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ. 72 ಮತ್ತು 73 ನೇ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳ ಮೂಲಕ, ನಮ್ಮ ದೇಶವು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕವಾಗಿ ಮೂರು ಎಂಜಿನ್ ಸರ್ಕಾರವಾಯಿತು. ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಈ ಹಿಂದೆ ಮೂರನೇ ಎಂಜಿನ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಅದೀಗ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡಿದೆ.

ಹಿಂದಿನ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಲು ಮತ್ತು ಆ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಹಣವನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡಲು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿದ್ದವು. ವೆಚ್ಚದ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಖರ್ಚಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕೇಂದ್ರದ ಬಳಿ ಬಾಕಿ ಇರುವ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸಾಲ ಪಡೆಯುವ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೊಂದಿದ್ದವು.

ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ಜಾರಿಯಿಂದ…

ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ಜಾರಿಯಿಂದ ಎಲ್ಲವೂ ಬದಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ ಮಾರಾಟ/ಮೌಲ್ಯವರ್ಧಿತ ತೆರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವು ತೆರಿಗೆ-ಸಂಬಂಧಿತ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಜಿಎಸ್‌ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿವೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳು ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ನೀತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಮತ್ತು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರವು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಪಿ ಆಡಳಿತದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಂಯೋಜಿತ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ತೆರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದೆ.

ಕೇಂದ್ರ ಯೋಜನೆಗಳು

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಯೋಜನೆಗಳೂ (CSS) ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ತಲೆನೋವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿವೆ. ಅವು ರಾಜ್ಯಗಳ ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿವೆ. ಸಿಎಸ್‌ಎಸ್‌ಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅವುಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳು ಎಂಬ ಭ್ರಮೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಲು ಮೋದಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಈ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಹಣ ಹಂಚಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರದ ನಿಯಂತ್ರಣವಿದೆ. ಆ ಯೋಜನೆಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಬಹಳಷ್ಟಿದೆ. ಸಿಎಸ್‌ಎಸ್‌ಗಳಿಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳು ಒದಗಿಸಬೇಕಾದ ಪಾಲನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ರಾಜ್ಯದ ಯೋಜನೆಗಳ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಯೋಜನೆಗಳ ವೆಚ್ಚದ ಹೊರೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಬಿದ್ದಿದೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಕೇಂದ್ರದ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಯಿತು. ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋಧನೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಭೂತಗನ್ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳ ಆಡಳಿತವಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.

ಸಾಲದಿಂದ ಅಡಚಣೆ

ಕೇಂದ್ರವು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಾಲದ ಹೊರೆಯಿಂದ ಅನೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಕೇರಳ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಲದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೆ ಮಾಡಿದ ಸಾಲ ವಸೂಲಾತಿ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಾಲಕ್ಕೆ ಮಂಡಿಯೂರಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಕೋವಿಡ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಸವಾಲಿನ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕೇಂದ್ರದ ಸಂಕೋಲೆಯಿಂದ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರವು ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಬಡ್ಡಿರಹಿತ ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚದ ಸಾಲವನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಾಲಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿವೆ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ನಡುವೆ ರಾಜ್ಯದ ಎಂಜಿನ್ ಸ್ತಬ್ಧಗೊಂಡಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಇಂಜಿನ್‌ಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳು ಟ್ರಾಕ್ಟರ್-ಟ್ರಾಲಿ ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿವೆ.

ಪರಿಹಾರ?

ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು? ಈ ಬಗ್ಗೆ ತಜ್ಞರು ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ, ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಧಿಕಾರವೂ ರಾಜ್ಯಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿರಬೇಕು. ಕೇಂದ್ರದ ವೋಟಿಂಗ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಶೇ.15ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಬೇಕು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಸಮಾಲೋಚನಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಒಮ್ಮತವನ್ನು ತಲುಪಲು ಮತ್ತು ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.‌

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ಕಾನೂನು ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಸಂವಿಧಾನದ ಆಶಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸಿಎಸ್‌ಎಸ್ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಣವನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇದರಿಂದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರದ ಹಣ ಲಭ್ಯವಾಗಲಿದೆ.