ʼನ್ಯಾಯʼ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹುಸಿಗೊಳಿಸಿದ ನ್ಯಾ.ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ (ಮ.ಶ್ರೀ.ಮುರಳಿ ಕೃಷ್ಣರ ಅಂಕಣ-4)

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಚಂದ್ರಚೂಡರು ತಮ್ಮ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಮುನ್ನ ಒಂದು ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ತಾವು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಪರಂಪರೆ(ಲೆಗೆಸಿ) ಕುರಿತಂತೆ ಭಾವುಕರಾಗಿ, ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಚಿಂತಾಕ್ರಾಂತರಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದ್ದರು.  ಅವರು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಜೊತೆ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.  ಅನೇಕ ಸಭೆ, ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ಅವರು ತುಂಬ ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದೆನಿಸುತ್ತದೆ.  ಹೀಗಾಗಿ ಅವರ ಅನೇಕ ಭಾಷಣಗಳು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾಗುತ್ತಿವೆ.  ಬಹುಶಃ ಇವರಷ್ಟು ಹಿಂದಿನ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಯಾವ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪರಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲವೇನೋ.  ಇರಲಿ…….

ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಅವರು ಅಪಾರ ಜ್ಞಾನವುಳ್ಳವರು; ಉತ್ತಮ ವಾಗ್ಮಿ.  ತಮ್ಮ ಕೆಲವು ನ್ಯಾಯದೇಶಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಖಾಸಗೀತನದ ಹಕ್ಕಿನ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನ್ಯಾ. ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ ಕೇಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ಅದು ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕೆಂದು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದ ಒಂಬತ್ತು ಮಂದಿ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಕೂಡ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.  ಶಬರಿಮಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ಪೀಠದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಅವರು ಅದಕ್ಕೆ ಪರವಾಗಿದ್ದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.  ಭೀಮ ಕೊರೆಗಾಂವ್‌ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಪೊಲೀಸರ ನಡವಳಿಕೆ ಕುರಿತಂತೆ ಠೀಕೆ ಮಾಡಿ,ತಮ್ಮ ಅಸಮಾಧಾನವನ್ನು ತೀರ್ಪಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೊರಗೆಡಹಿದ್ದರು.  ಆರೋಪಿಗಳ ಜಾಮೀನು ಹಕ್ಕಿನ ಪರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಪರವಾಗಿ ಹೊರಬಂದ ತೀರ್ಪುಗಳಲ್ಲಿ( ಸೆಕ್ಷನ್‌ 377ರ ನಿರಪರಾಧೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ) ಅವರು ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಮುಖ್ಯ ನಾಯಾಧೀಶರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆಂಬ ವಿಷಯ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡಾಗ ಅನೇಕರು ಅವರ ಬಗೆಗೆ ತುಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ  ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿ ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಅವರು ಸುಮಾರು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿ, ನವೆಂಬರ್‌ 10ರಂದು ನಿವೃತ್ತಿಯಾದರು.  ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯನಾಯಾಧೀಶ ಪದವಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ನೀಡಿದ ಕೆಲವು ತೀರ್ಪುಗಳತ್ತ ಗಮನವನ್ನು ಹರಿಸೋಣ.

ಅ) ನ್ಯಾ. ಲೋಯಾ ಮರಣದ ಕೇಸ್:‌ ಗುಜರಾತಿನ ಸೊಹರಬುದ್ದೀನ್‌ ಶೇಖ್‌ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್‌ ಕೇಸನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ನ್ಯಾ. ಲೋಯಾ ಅನುಮಾನಸ್ಪದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾವಿಗೆ ಈಡಾದರು.  ಇವರ ಸಾವಿನ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿರುವ ಅಮಿತ್‌ ಶಾ ಮತ್ತು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ನ ನಿಗೂಢ ಕೈಗಳಿವೆಯೆಂಬ ಆಪಾದನೆಗಳು ಕೇಳಿ ಬಂದಿದ್ದವು.  ಪ್ರಶಾಂತ್‌ ಭೂಷಣ್‌ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವು ವಕೀಲರು ಈ ಕೇಸಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೊಸದಾದ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂಬ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪುರಾವೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.  ಆದರೆ ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಪೀಠ ಈ ಮನವಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು.  ಹೀಗಾಗಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ರಾಜಕೀಯ ಮುಜುಗರದ ಸನ್ನಿವೇಶದಿಂದ ಪಾರಾಯಿತು.

ಆ) ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್‌ ಬಾಂಡ್‌ ಕೇಸ್:‌  2017ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ವಿತ್ತ ಮಂತ್ರಿ ಅರುಣ್‌ ಜೈಟ್ಲಿ ಮನಿ ಬಿಲ್‌ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್‌ ಬಾಂಡ್‌ ಸ್ಕೀಮನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದರು.  ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಕ್ಯಾಷ್‌ ದೇಣಿಗೆಯ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್‌ ಬಾಂಡ್‌ಸ್ಕೀಮನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.  ಮನಿ ಬಿಲ್‌ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಈ ಸ್ಕೀಮ್‌ ವ್ಯಾಪಕ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಳಗಾಗಲಿಲ್ಲ.  ಅದರ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಬಗೆಗೆ ಕೂಡ ವಿವಾದಗಳೆದ್ದವು.  ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2024ರಂದು ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಪೀಠ ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್‌ ಬಾಂಡ್‌ ಸ್ಕೀಮ್‌ನನ್ನೆನೋ ರದ್ದು ಮಾಡಿತು.  ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಪರಿಸೀಲನೆ/ವಿಚಾರಣೆಗಳಿಗೆ ಈಡಾಗಿರುವ ಹಾಗೂ ತೀವ್ರ ಆಪಾದನೆಗಳನ್ನು  ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಕೆಲವು ಕಂಪನಿಗಳು ಆಡಳಿತರೂಢ ಬಿಜೆಪಿ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ದೇಣಿಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ/ಮಾಧ್ಯಮ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ  ಚರ್ಚೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಬಹುದು.  ಆದರೆ ಇಂತಹ ವಿಚಾರಗಳ ಆಳಕ್ಕೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಇಳಿಯಲು ಹೋಗಲೇ ಇಲ್ಲ!

ಇ) ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿ 370 ರದ್ದತಿ:  ಆಗಸ್ಟ್‌ 5, 2019ರಂದು ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯ ಒಂದು ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿ 370ನ್ನು ರದ್ದು ಮಾಡಿತು.  ಹಾಗೆಯೇ ಅದರ ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.  ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಎರಡು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಕ್ರಮದ ಅಸಂವಿಧಾನಿಕತೆ ಕುರಿತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಯಿತು.  ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಇದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿತ್ತು.  ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 11, 2023ರಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಇದ್ದ ಪೀಠ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಂವಿಧಾನ ವಿಧಿ 370 ರದ್ದತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯಿತು.  ಈ ರದ್ದತಿಯ ಇಡೀ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಆ ರಾಜ್ಯದ ವಿಧಾನ ಸಭೆಯ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಕವಡೆ ಕಾಸಿನ ಕಿಮ್ಮತ್ತನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.  ಇದನ್ನು  ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಪರಿಗಣಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವು ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರು ವಾದಿಸಿದರು.  ಬಿಜೆಪಿ ಪಕ್ಷದ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿ 370ನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಅಂಶಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಒತ್ತನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು.  2024ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ ಜರುಗಲಿತ್ತು.  ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ತೀರ್ಪು ಹೊರಬಂದ ಸಮಯದ ಬಗೆಗೆ ಕೂಡ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಅಪಸ್ವರಗಳೆದ್ದವು.

ಈ) ರಾಮಜನ್ಮಭಾಮಿ- ಬಾಬ್ರಿ ಮಸೀದಿ ವಿವಾದದ ಕುರಿತ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ತೀರ್ಪು: 2019ರ ನವೆಂಬರ್‌ 9ರಂದು ಈ ವಿಷಯದ ತೀರ್ಪು ಹೊರಬಂದಿತು.  ಆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಕರ್ತೃವಿನ ಸಹಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.  ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಇದನ್ನು ಬರೆದರು ಎಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ನಂಬಲಾಗಿದೆ.  ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅವರು ಈ ವಿವಾದವನ್ನು ದೇವರ ಮುಂದೆ ಇರಿಸಿದೆ.  ಭಗವಂತ ದಾರಿ ತೋರಿಸಿದ ಎಂಬರ್ಥದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ತೀರ್ಪಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಆಡಿದರು.  ಸಭೆ, ಸಮಾರಂಭ, ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನದ ಮಹತ್ವದ ಬಗೆಗೆ ವಾಕ್ಝರಿಯನ್ನು ಹರಿಬಿಡುವ ಅವರು ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕು.  ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ನಿರೀಕ್ಷೆ.  ಆದರೆ ಅವರ ಮೇಲಿನ ಮಾತುಗಳು ಸಂವಿಧಾನ ವಿರೋಧಿಯಾಗಿವೆ ಎಂಬ ಠೀಕೆಗಳು ವ್ಯಕ್ತವಾದವು.

ಗ್ಯಾನವಾಪಿ ಮಸೀದಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಅವರ ನಿಲುವು ಖಂಡನೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು.  ನಮ್ಮ ದೇಶದ ನ್ಯಾಯಾಂಗದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವವರ ಹಿತದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹಲವು ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ಹಿರಿಮೆ ದಿವಂಗತ ನ್ಯಾ. ವಿ ಆರ್‌ ಕೃಷ್ಣ ಅಯ್ಯರ್‌ ಅವರಿಗಿದೆ.  ದೇಶದ ಸಂಪತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಸಾಮುದಾಯಿಕ ಒಡೆತನವಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿ 39(ಬಿ) ಬಗೆಗಿನ ಅವರ ನಿಲುಮೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್‌ ಸಿದ್ಧಾಂತದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡಿದೆಯೆಂದು ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ, ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ!  ನ್ಯಾ. ಚಂದ್ರಚೂಡ್‌ ಅವರ ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್‌ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅವರಕೆಲವು ತೀರ್ಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ಕೆಲವು ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ!

ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಒಂದು ಮಾತು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿತ್ತು – ಅವರು ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಬಗ್ಗಬೇಕೆಂದು ಆಶಿಸಿದ್ದರು.  ಆದರೆ ಅದು ತೆವಳಿತು! ಪ್ರಸ್ತುತ ನಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾಂಗ(ಎಕ್ಸಿಕ್ಯುಟಿವ್)‌ ಬಲಿಷ್ಠವಾಗಿದೆ.  ಹಾಗಾಗಿ, ಅದರ ಪರವಾಗಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ತೀರ್ಪುಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿವೆಯೇ?

ಇಲ್ಲಿ, ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟಿನ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿದ್ದ ಚಂದ್ರಚೂಡ್ ಅವರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ ರಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.  ಪಟ್ಟಿ ಇನ್ನು ಉದ್ದ ಇದೆ!

• ಮ ಶ್ರೀ ಮುರಳಿ ಕೃಷ್ಣ