ಮಹಾ ಕುಂಭಮೇಳ: ನದಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮಾನವ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಲದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು- ಮಾಲಿನ್ಯ ಮಂಡಳಿ

ಮಲದಿಂದ ಬರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳಿರುವ ನೀರು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ತಿಳಿಸಿದೆ

ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಹಾಕುಂಭ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ನದಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದೆ.

ಮಹಾ ಕುಂಭ ಯಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ನದಿಗಳಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕುರಿತು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯು ಫೆಬ್ರವರಿ 3 ರಂದು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದು, ಫೆಬ್ರವರಿ 17 ರಂದು ಹೊರಡಿಸಿದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ವಿಚಾರ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.

ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯು ತನ್ನ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದೆ: “ವಿವಿಧ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ನದಿ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಲ ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ [FC- Fecal Coliform]ಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮಹಾ ಕುಂಭಮೇಳದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಗ್ರಾಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನದ ದಿನಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮಲ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.”

ಮಲ ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ರಕ್ತದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಜನವರಿ 12 ಮತ್ತು 13 ರಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನದಿ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಸ್ನಾನದ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದೆ.

ನದಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಸಿಹಿನೀರು ನದಿಗೆ ಹರಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ, ಸಾವಯವ ಮಾಲಿನ್ಯ (ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಬೇಡಿಕೆ ಅಥವಾ BOD ಯಿಂದ ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಕಡಿಮೆಯಾಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಜನವರಿ 19, 2025 ರಂದು ಲಾರ್ಡ್ ಕರ್ಜನ್ ಸೇತುವೆಯ ಬಳಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಜನವರಿ 13, 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ನದಿ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವು BOD ಗಾಗಿ ಸ್ನಾನದ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿತು ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.

“…However after that organic pollution [in terms of biochemical oxygen demand] started to decrease due to freshwater intrusion at upstream locations. After 13th January 2025, river water quality conforming the bathing criteria w.r.t. BOD except Lord Curzon bridge on river Ganga on 19th January, 2025.”

ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಬೇಡಿಕೆಯು ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳು ನೀರಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಾವಯವ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಕೊಳೆಯಲು ಬಳಸುವ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕಡಿಮೆ ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಬೇಡಿಕೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶುದ್ಧ ನೀರನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಕಲುಷಿತ ನೀರನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಜಲ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಕ್ರಮಗಳ ಕುರಿತು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡ ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 23 ರಂದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯು ನೀಡಿದ್ದ ಆದೇಶವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಪಾಲಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ ಸೋಮವಾರ ಹೇಳಿದೆ. ಮಹಾ ಕುಂಭ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾದಲ್ಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯದ ವರದಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರದ ವಕೀಲರು ಸೋಮವಾರ ಒಂದು ದಿನವನ್ನು ಕೋರಿದರು.

ಫೆಬ್ರವರಿ 19 ರಂದು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯು ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಮತ್ತೆ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲಿದೆ.

ಮಹಾ ಕುಂಭಮೇಳವು ಜನವರಿ 13 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 26 ರವರೆಗೆ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಪ್ರಕಾರ, ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಸರಾಸರಿ ಒಂದು ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ