ಸೇವಾ ಮಸೂದೆಗೆ ಅಂಗೀಕಾರ: ಆಪ್‌ ಸರ್ಕಾರ (ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರ) ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನು?

ಹೊಸ ದೆಹಲಿ. ಲೋಕಸಭೆಯ ನಂತರ, ದೆಹಲಿ ಸೇವೆಗಳ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಸೋಮವಾರ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯೂ ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ನಿನ್ನೆ ತಡರಾತ್ರಿಯವರೆಗೂ ಅಂದರೆ ಸೋಮವಾರದವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿ ಈ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ದೆಹಲಿ ಸೇವಾ ಮಸೂದೆಯ ಪರವಾಗಿ ಸುಮಾರು 131 ಮತಗಳು ಚಲಾವಣೆಗೊಂಡರೆ, ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಸಂಸದರಿಂದ ಕೇವಲ 102 ಮತಗಳು ಚಲಾವಣೆಯಾದವು.

ಈಗ ಈ ಮಸೂದೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಸಿಗಬೇಕಿದೆ. ಇದಾದ ಬಳಿಕ ಮಸೂದೆ ಕಾನೂನಿನ ರೂಪ ಪಡೆಯಲಿದೆ. ಈ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಕಾನೂನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡ ಕೂಡಲೇ ದೆಹಲಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಮೂಲಕ ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರ ಮೊಟಕುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಈ ಮಸೂದೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈಗ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ದೆಹಲಿಯ ಎಲ್‌ಜಿ ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಮಂತ್ರಿಗಳ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಇನ್ನೂ ಹಲವು ಅಧಿಕಾರಗಳು ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಬರಲಿವೆ. ಹಾಗಾದರೆ ದೆಹಲಿ ಸೇವಾ ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಏನಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯೋಣ.

ಮಸೂದೆಯು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್‌ಗೆ NCCSA (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಂಡವಾಳ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ) ಮಾಡಿದ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ವಿವೇಚನೆಯನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಅವರು ದೆಹಲಿ ವಿಧಾನಸಭೆಯನ್ನು ಕರೆಯುವ, ಮುಂದೂಡುವ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಜಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.

ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಸಚಿವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಬದ್ಧರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನೇರವಾಗಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಅವರ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರಬಹುದು. ಇದಲ್ಲದೆ, NCCSA ಯ ಶಿಫಾರಸುಗಳು ಬಹುಮತವನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸುವ, ಮರುಪರಿಶೀಲನೆಗಾಗಿ ಕೇಳುವ ಅಥವಾ ಮೇಲಿನ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ, LGಯ ನಿರ್ಧಾರವು ಅಂತಿಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಇದು ಅವರಿಗೆ (ಎಲ್ ಜಿ) ಶಾಸಕಾಂಗ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಈ ಮೂಲಕ ಈ ಕಾನೂ ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಈ ಮಸೂದೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮಸೂದೆಯಿಂದ ಸೆಕ್ಷನ್ 3A ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ, ಇದು ದೆಹಲಿ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಸೇವೆಗಳ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ನಿಯಂತ್ರಣವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿತ್ತು.

ಈ ವಿಭಾಗವು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್‌ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿನ ನಿಬಂಧನೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ರಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವರ್ಗಾವಣೆ-ಪೋಸ್ಟಿಂಗ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಸಿಎಂ ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಇದು ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯನ್ನು (ಗೃಹ) ಸಹ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಭೂಮಿ, ಪೊಲೀಸ್ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇತರ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತ್ತು ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಈ ಶಿಫಾರಸು ಎಲ್‌ಜಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ, ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಯಾವುದೇ ಶಿಸ್ತು ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ, ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಅದನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಶಿಫಾರಸಿನ ಮೇರೆಗೆ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಅವರು ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಕುರಿತು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಹೇಳಿದಂತೆ ಅಂತಿಮ ತೀರ್ಮಾನ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು.

ಈ ವಿಧೇಯಕದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪುಟದ ನಿರ್ಧಾರ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಎಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗೆ ಅನಿಸಿದರೆ ಅದನ್ನು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಅವರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಪುಟದ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಮಸೂದೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆ ದೊರೆತ ನಂತರ, ಹಿಂದಿನಂತೆ ವಿಜಿಲೆನ್ಸ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌ ಗವರ್ನರ್‌ ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ದೆಹಲಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿ ಪ್ರದೇಶದ ಸರ್ಕಾರ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ 2023ರಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ಕೆಲವು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆರ್ಡಿನೆನ್ಸ್‌ನ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಸೆಕ್ಷನ್-3ಎ ಅನ್ನು ಮಸೂದೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಆರ್ಡಿನೆನ್ಸ್‌ನ ಸೆಕ್ಷನ್ 3-ಎ ಯಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಯಾವುದೇ ತೀರ್ಪು, ಆದೇಶ ಅಥವಾ ಡಿಕ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಏನೇ ಇದ್ದರೂ, ಪಟ್ಟಿಯ ನಮೂದು 41ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾದ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, 239ನೇ ವಿಧಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಶಾಸಕಾಂಗವು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

ಒಕ್ಕೂಟ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನಿನ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಮಂಡಳಿಗಳು, ಆಯೋಗಗಳು, ಶಾಸನಬದ್ಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಲು ಮಸೂದೆಯು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ. NCCSA ಯ ಶಿಫಾರಸುಗಳು ಬಹುಮತದ ಮತ ಮತ್ತು LG ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸುವ, ಮರುಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಕೇಳುವ ಅಥವಾ ಮೇಲಿನ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ, LG ನಿರ್ಧಾರವು ಅಂತಿಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಈ ಮಸೂದೆಯು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್‌ಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಸಕಾಂಗ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದು ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.