ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತಿಹಾರ್ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್ ಅವರು ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿಯು ಜೈಲಿನ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದ ಬರಹಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಂತ್ವನವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಜೈಲುವಾಸದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಹತಾಶೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ನಾನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮುಗಿಸಿದ ಪುಸ್ತಕವೆಂದರೆ ಫ್ಯೋಡರ್ ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ “ದಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೆಡ್“. ಇದು 19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಝಾರ್‌ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯ ಆಡಳಿತದ ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ತಾನು ಅನುಭವಿಸಿದ ಜೈಲುವಾಸವನ್ನು ಆಧಿರಿಸಿ ಬರೆದ ಒಂದು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕತೆ.
ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಿದಾಗ, ನನಗೆ ಬಂದ ಅತ್ಯಂತ ಭಯಾನಕ ಆಲೋಚನೆಯೆಂದರೆ, ಜಗತ್ತು ಅನೇಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿದ್ದರೂ ಜೈಲುವಾಸದ ಅನುಭವಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬದಲಾವಣೆಯೇ ಆಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು. ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳಾಗಿ 150 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಆಗಿಹೋಗಿದೆ. ಅದು ನಡೆದದ್ದು ಪ್ರಪಂಚದ ಬೇರೆ ಭಾಗದಲ್ಲಾದರೂ, ಅನೇಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ತಿಹಾರ್ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ನಾನು ನೋಡುವ ಸಂಗತಿಗಳು ಮತ್ತು ಘಟನೆಗಳನ್ನೇ ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದೆನಿಸಿತು.
ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಜೈಲಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಬ್ಬ ಸಹ ಕೈದಿಯ ಮಾತನ್ನು ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ ಹೀಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾನೆ - "ನಾವು ಬದುಕಿದ್ದರೂ ಜೀವಂತವಾಗಿಲ್ಲ, ನಾವು ಸತ್ತಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಸಮಾಧಿಗಳಲ್ಲಿಲ್ಲ!"ಏಳು ದಿನಗಳ ಮಧ್ಯಂತರ ಜಾಮೀನಿನ ನಂತರ ಜೈಲಿಗೆ ಮರಳುವುದು ಎಷ್ಟು ಅವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ನಾನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ಹಿಂದೆ ಬಾನ್ (ಅನಿರ್ಬನ್ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ) ಮತ್ತು ಡೈಸಿಗೆ ಹೇಳಿದ್ದು ನೆನಪಿದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಜೈಲು ಜೀವಂತರ ಸ್ಮಶಾನ ಇದ್ದಂತೆ ಎಂಬ ಬೈಬಲ್‌ನ ಕಥೆಯನ್ನು ನಾನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದೆ. ಅಚ್ಚರಿಯೆಂದರೆ, ನಾನು ಆಗ ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಿರಲಿಲ್ಲ.
“ಬದುಕು ಮತ್ತು ಸಾವಿನ ನಡುವಿನ ಸ್ಥಿತಿ” ಎಂದು ಭಾವಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಏನೋ ಒಂದು ಈ ಸೆರೆಯಲ್ಲಿದೆ. ನಾನು ಬೈಬಲ್ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವ “ಜೀವಂತರ ಸ್ಮಶಾನ” ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದರೆ, ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ ತನ್ನ ಕತೆಗೆ ” ದಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೆಡ್” ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ.
ಇನ್ನು ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಐದು ವರ್ಷಗಳು ತುಂಬಲಿವೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾನು ಇಷ್ಟೇ ಅಗಲದ ಸೀಮಿತ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ದಿನ ಹೇಗೆ ಬದುಕುಳಿದಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಈ ದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯದೆ ಇದ್ದಿದ್ದಾದರೂ ಹೇಗೆ ಎಂಬುದು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ. ನನಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿಯಾಗುವ ಮತ್ತು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ದಿನಗಳಿದ್ದವು. ಬುನೋ (ಬನೋಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಲಹಿರಿ) ಜೊತೆಗೆ ನಾನು ಅದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಹೊರಹಾಕಿದ್ದೆ- ಆದರೆ ಅದೂ ಹೆಚ್ಚು ದಿನ ನಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಕೊಂಚ ಶಾಂತಿ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ತನ್ನ ಕತೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿಯೇ ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ, “ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ತಾಳ್ಮೆ ಕಲಿಯಲು ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸಮಯವಿದೆ,” ಎಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ನಾನು ಇಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಆ ತಾಳ್ಮೆಯನ್ನು ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ – ನಾನು ಹೊರಗೆ ಹೋದ ನಂತರ, ಅದು ಯಾವಾಗ ಬೇಕಾದರೂ ಇಲ್ಲವಾಗಬಹುದು, ನಾನು ನನ್ನ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕೆ ಮರಳಬಹುದು. ಇದು ಕಳೆದ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾನು ಹೊರಗೆ ಕಳೆದ ಆ 7 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಅರಿವಿಗೆ ಬಂದಿದೆ.
ಹೇಗಾದರೂ, ನಾನು ಈ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ದಿನ ಬದುಕುಳಿದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಶಾಂತವಾಗಿರಲು ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣವೆಂದರೆ, ನಾನು ಅಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಯದ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇದೊಂದು ದೀರ್ಘವಾದ ಪ್ರಯಾಣ ಎಂಬುದು ಕೊನೆಗೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುವಾಗ, ಗಮನ ಕೊಡಲು ಯಾವಾಗಲೂ ತಕ್ಷಣದ ದಿನಾಂಕವಿರುತ್ತದೆ – ಅದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಲವು ದಿನಗಳಿರಬಹುದು, ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಿರಬಹುದು – ನಾನು ಜುಲೈ 2021 ರಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ನನ್ನ ಜಾಮೀನು ವಿಚಾರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯ ಈ ದಿನಾಂಕಗಳು ನಮಗೆ ಎದುರುನೋಡಲು ಏನನ್ನಾದರೂ ಕೊಡುತ್ತವೆ, ಬದುಕಲು ಏನನ್ನಾದರೂ ನೀಡುತ್ತವೆ, ಸಮಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಏನನ್ನಾದರೂ ನೀಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಏನನ್ನಾದರೂ ನೀಡುತ್ತವೆ.
ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ಭರವಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ದೋಸ್ತೋಸ್ಕಿ ಕೆಲವು ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. ಅವರು ಬರೆಯುತ್ತಾನೆ, “ನನ್ನ ಜೈಲುವಾಸದ ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದಲೇ, ನಾನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕನಸು ಕಾಣಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ಜೈಲು ದಿನಗಳು ಯಾವಾಗ ಮುಗಿಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸಾವಿರ ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವುದು ನನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ಉದ್ಯೋಗವಾಯಿತು. ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿತ್ತು, ನಿಗದಿತ ಅವಧಿಯ ವರೆಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಿಂದ ವಂಚಿತರಾದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಇದು ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನನಗೆ ಖಚಿತವಾಗಿದೆ. ಇತರ ಅಪರಾಧಿಗಳು ನನ್ನ ಹಾಗೆ ಯೋಚಿಸಿದ್ದಾರೋ, ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿದ್ದಾರೋ ಎಂಬುದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವರ ಭರವಸೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಅದ್ಭುತ ಧೈರ್ಯವು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ನನ್ನನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿತು.”
“ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲದ ಕೈದಿಯ ಆಶಯಗಳು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮನುಷ್ಯನ ಆಶಯಗಳಿಗಿಂತ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಒಬ್ಬ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮನುಷ್ಯನು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅದೃಷ್ಟ ಕೂಡಿ ಬರಲು, ಅಥವಾ ಒಂದು ಕಾರ್ಯದ ಯಶಸ್ಸಿಗಾಗಿ) ಆಶಿಸುತ್ತಾನೆ, ಆದಕ್ಕಾಗಿ ಬದುಕುತ್ತಾನೆ, ವರ್ತಿಸುತ್ತಾನೆ, ಜೀವನ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಕೈದಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಇದು ತುಂಬಾ ಭಿನ್ನ. ಅವನಿಗೂ ಜೀವನವಿದೆ – ಅವನಿಗೆ ಜೈಲಿನ ಜೀವನ ನೀಡಲಾಗಿದೆ – ಆದರೆ ಅವನ ಅಪರಾಧ ಏನೇ ಇರಲಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಶಿಕ್ಷೆಯ ಅವಧಿ ಎಷ್ಟೇ ಇರಲಿ, ತನ್ನ ಆ ಪಾಲನ್ನು ನಿಜ ಜೀವನದ ಭಾಗವಾಗಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ, ಅಂತಿಮ ಎಂಬಂತೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಅವನಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಅಪರಾಧಿಯೂ ತಾನು ತನ್ನ ಮನೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಮನೆಯವರ ಭೇಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಂತೆ ನೋಡುತ್ತಾನೆ. 55 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ – ಅವನು ಈಗ 35 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಂತೆಯೇ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ,” ಎಂದು ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ ಬರೆಯುತ್ತಾನೆ.
ಹಾಗೆ, ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅವನು ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾನೆ, “ಯಾವುದೇ ಗುರಿ ಇರಲಿ, ಅದನ್ನು ತಲುಪಲು ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಪ್ರಯತ್ನವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಯಾವ ಮನುಷ್ಯನಿಗಾದರೂ ಬದುಕಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಭರವಸೆ, ಎಲ್ಲಾ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಾಗ, ಮನುಷ್ಯನು ತನ್ನ ದುಃಖದ ಮಡುವಿನಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದು ದೈತ್ಯನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಕೈದಿಗಳ ಒಂದೇ ಗುರಿ- ಅದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಜೈಲಿನಿಂದ ಹೊರಬರುವುದು.”
ಬಹುಶಃ ನನ್ನ ಕೆಲವು ಸ್ನೇಹಿತರು ಭಾವಿಸಿದಂತೆ ನಾನು ಈಗ ಮೊದಲಿನಂತೆ ಆಶಾವಾದಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ. ಅದು ನಿಜ. ಆದರೆ ನನ್ನ ಆಶಾವಾದದ ಕೊರತೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ವಾಸ್ತವಿಕ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.ಮತ್ತು ನಾನು ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೂಡ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕೆಲಸ. ನೀವು ಎಷ್ಟು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಆಶಿಸುತ್ತೀರೋ, ಅಷ್ಟೇ ಎತ್ತರದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬೀಳುತ್ತೀರಿ. ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ನನಗೆ ಭರವಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಭಯವಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಭರವಸೆಯಿಂದ ದೂರ ಉಳಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ.
ಆದರೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿಯಲು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಈ ರೀತಿಯ ಮನೋಭಾವದ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ನಾನು ಹೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಅಪವಾದ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಹುಚ್ಚು ಆಶಾವಾದಿಗಳು, ಅತ್ಯಂತ ಹತಾಶ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವವರೂ ಕೂಡ ಆಶಾವಾದ ತುಂಬಿದ ಹುಚ್ಚರು. ಮೇಲೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ದೋಸ್ತೋಸ್ಕಿಯ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ಖಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ: “ಅವರು ಆಶಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ, ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವರು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಭರವಸೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಫಲ ನೀಡುತ್ತವೆ.”
ಅಂತಹ ಒಂದು ಕತೆಯನ್ನು ನಿಮಗೆ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ.
ಕಳೆದ 29 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಬ್ಬ ಕೈದಿಯೊಬ್ಬನ ಪರಿಚಯ ನನಗಾಯ್ತು. ಅವನಿಗೆ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಕ್ಷೆ. ಅವನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಶಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪೆರೋಲ್ ಇಲ್ಲದೆ ಉಸಿರಾಡುವವರೆಗೂ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವನಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಿತ್ತು, ಆದರೆ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮರಣದಂಡನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅವನಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಕ್ಷಮಾದಾನದ ಮೂಲಕ ಅವನನ್ನು ಗಲ್ಲು ಶಿಕ್ಷೆಯಿಂದ ಪಾರು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ನೇಣಿಗೆ ಕೊರಳೊಡ್ಡುವ ಬದಲು, ಸಹಜ ಮರಣ ಬರುವ ವರೆಗೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕಾಗಿತ್ತು.
ಆಗಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಅವನಿಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಪೆರೋಲ್ ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ಉಸಿರಿನವರೆಗೂ ತಾನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅರಿವಿನೊಂದಿಗೆ ಜೀವಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದನು.
1990 ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವನು ಜೈಲಿಗೆ ಬಂದಾಗ, ಅವನು 20 ರ ಹರೆಯದ ಯುವಕ. ಈಗ ಅವನಿಗೆ 50 ರ ಹರೆಯ. ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ತಾನಾಯಿತು, ತನ್ನ ಕೆಲಸವಾಯ್ತು ಎಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ತನ್ನ ಮುಷಕತ್ (ನಿಯೋಜಿತ ದೈಹಿಕ ಕೆಲಸ) ಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಸಂಜೆ, ಅವನು ಇತರ ಕೆಲವು ಕೈದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್ ಆಡುತ್ತಾನೆ. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಅವನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿರುವ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಅವನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಕೆಲವು ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ನೀವು ನೋಡಬಹುದು.
ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ, ಅವನು ಇದೇ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ, ತನ್ನ ಜೀವನದ ಉಳಿದ ದಿನಗಳೂ ಹೀಗೆಯೇ ಇರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಅರಿವಿನೊಂದಿಗೆ.
ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೈದಿಗಳು ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ – ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಿನಗಳಿಗಾಗಿ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅವನು ಎಲ್ಲರಿಂದ ದೂರವಿರುತ್ತಾನೆ, ಯಾರ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೂ ತಲೆಹಾಕುವುದಿಲ್ಲ. ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಆ ಮಟ್ಟಿನ ಶಾಂತಿ ಆತನೊಳಗೆ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂತು ಎಂದು ನಾನು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತಿದ್ದೆ! ತನ್ನ ಅಪರಾಧಗಳ ಅರಿವಿನಿಂದಲೋ? ಇಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ತಾನು ಮಾಡಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪವೋ? ತಾನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವುದು ತನ್ನ ಕೃತ್ಯಗಳ ಪರಿಣಾಮ ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ಅನಿಸಿತೇ? ತಾನು ಯಾವುದೋ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ಅನಿಸಿತೇ? ಅಥವಾ ಬಹುಶಃ ಅವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪವಿಲ್ಲದಿರಬಹುದು.
ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ, ಅವನು ಮಾಡಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಅವನಿಗೆ ಏನು ಅನಿಸಿತು ಎಂದು ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ. ನೀವು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಬಾರದು.
ನಾನು ಹೇಳಿದಂತೆ, ಅವನ ದಿನಚರಿಯನ್ನು ನಾನು ಪ್ರತಿದಿನ ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಸೆರೆವಾಸದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ್ದಾನೆಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸಿದೆ. ಅವನೂ ಸಹ ಭರವಸೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ತನ್ನ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ತನಗಿರುವ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ನಂತರ, ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕೆಲವು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ನೀಡಿದ ಕ್ಷಮಾದಾನವು ಅವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪೆರೋಲ್ ಇಲ್ಲದೆ ಕೊನೆಯ ಉಸಿರು ಇರುವವರೆಗೂ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದರೂ, ಅವನಿಗೆ ರಜೆ ಸಿಗುತ್ತದೆಯೋ, ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಅದು ಏನನ್ನೂ ಹೇಳಲಿಲ್ಲ.
ಫರ್ಲೋ (Furlough) ಅಥವಾ ಜೈಲಿನಿಂದ ರಜೆ ಎನ್ನುವುದು ಜೈಲು ಇಲಾಖೆಯು ರೂಪಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಗಾದ ಕೈದಿಗಳು, ಅವರ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಾಕಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಕನಿಷ್ಠ 3 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಅವರ ನಡವಳಿಕೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೆ, ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಾರಿ ಜೈಲಿನಿಂದ ರಜೆ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ – ಒಂದು ಬಾರಿ 3 ವಾರಗಳವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಬಾರಿ 2 ವಾರಗಳವರೆಗೆ ರಜೆ ಇರುತ್ತದೆ.
ಇದು ಪೆರೋಲ್‌ಗಿಂತ ಭಿನ್ನ, ಇದನ್ನು ಜೈಲು ಇಲಾಖೆಯು ಕೈದಿಗೆ ಅವನ ಉತ್ತಮ ನಡವಳಿಕೆಗಾಗಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ಅಥವಾ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಸತ್ತರೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಮಾತ್ರ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅನುಮೋದಿಸುವ ಪೆರೋಲ್‌ಗಿಂತ ಇದು ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.
ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಒಬ್ಬ ಕೈದಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಉತ್ತಮ ನಡವಳಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ರಜೆ ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮೂಲತಃ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಅಪರಾಧಿ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡದಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ – ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಬಂದು ಬದುಕಬೇಕಾದರೆ, ಅವನು ಸಮಾಜದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಮೂಲತಃ, ಇದು ಜೈಲಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸುಧಾರಣಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ನಾನು ಹೇಳಿದ ಕೈದಿಯ ಕತೆಗೆ ಬಂದರೆ – ಜೈಲು ಇಲಾಖೆಗೆ ತನ್ನನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸುವಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿ ಅವನು ಮೊದಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದಾಗ – ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಕ್ಷಮಾದಾನ ಆದೇಶವು ಅವನ ಕೊನೆಯ ಉಸಿರಿನವರೆಗೂ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿರುವುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಜೈಲು ಇಲಾಖೆಯು ಅವನನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವನ ಪರವಾಗಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಲಿಲ್ಲ, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಕ್ಷಮಾದಾನವು ವಜಾಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಏನನ್ನೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸದೇ ಇರಬಹುದು, ಆದರೆ ಆ ಆದೇಶದ ಮೂಲತತ್ವವೆಂದರೆ ಅವನು ಯಾವುದೇ ಪರಿಹಾರವಿಲ್ಲದೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಅವನು ಅದನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದನು, ಆದರೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಕೂಡ ಅವನ ಪರವಾಗಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಲಿಲ್ಲ.
ಕೊನೆಯ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ, ಅವನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶವನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅವನ ಪರವಾಗಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು – ಫರ್ಲೋ ಎಂಬುದು ಅವನಿಂದ ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದ ಹಕ್ಕು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಇದನ್ನು 28 ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲುವಾಸದ ಮೂಲಕ ಗಳಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿತು.
ಕೊನೆಗೆ ಅವನಿಗೆ 21 ದಿನಗಳ ರಜೆ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು 28 ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲುವಾಸದ ನಂತರ ಅವರು ಜೈಲಿನಿಂದ ಹೊರಬರಬೇಕಾಯಿತು.
ಅವನು ಮತ್ತೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದಾಗ, ಇಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚ ಹೇಗಿತ್ತು ಎಂದು ನಾನು ಅವನನ್ನು ಕೇಳಿದೆ. ಅವನನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಲು ಯಾರು ಬಂದರು ಮತ್ತು ಅವನು ಹೇಗೆ ಜೈಲಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಎಂದು ನಾನು ಕೇಳಿದೆ. ನಾನು ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಅವನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾತನಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವನು ಆ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವೇ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿದ; ಅವನು 21 ದಿನಗಳಲ್ಲ, 21 ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಹೊರಗೆ ಇದ್ದಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.
1990 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತಮಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಸಂಬಂಧಿಕರು ಈಗ ಜೀವಂತವಾಗಿದ್ದಾರೆ, ತಮಗೆ ಅಪರಿಚಿತರಾಗಿರುವ ಕುಟುಂಬ ಹೊಸ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ತಾನೂ ಕೂಡ ಅಪರಿಚಿತನೇ ಎಂಬೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವನು ನನಗೆ ವಿವರಿಸಿದ.
ಅವನು ಏಕೆ ಓಡಿಹೋಗಲಿಲ್ಲ, ಜೈಲಿನಿಂದ ಹೊರಬರಲು ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕ ನಂತರವೂ ಅವನು ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಏಕೆ ಮತ್ತೆ ಜೈಲಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಎಂದು ನೀವು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಅವನು ಇನ್ನೂ ಭರವಸೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸದ್ದು, ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಮುಂಬರುವ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಅವನೇ ನನಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ – ಈಗ ಅವನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮೂರು ರಜೆಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹನಾಗಿದ್ದಾನೆ – ಮತ್ತು ಅವನು ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವನನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಅರ್ಹನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.
ಅವನಿಗೆ ರಜೆ ನೀಡುವ ಆದೇಶವು ಅದಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅವನ ಅಪರಾಧ ಸಾಬೀತಾದ ಅರ್ಹತೆ ಅಥವಾ ಶಿಕ್ಷೆಯ ಸ್ವರೂಪದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅದರಲ್ಲಿ ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗಿರುವಾಗ ಅದು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ನಾನು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತಿದ್ದೆ.
ಆದರೆ ನಾನು ಅವನಿಗೆ ಅಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲಿಲ್ಲ, ಅವನಿಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಬೇಕು – ಏಕೆಂದರೆ ಭರವಸೆ ಅವನಿಗೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯಿಂದ ಬದುಕಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ಕಳೆದ ವರ್ಷ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಹತ್ಯೆಯ ಪಿತೂರಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾದವರಿಗೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ, ಭರವಸೆಯನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳುವಂತೆ – “ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಪ್ರಧಾನಿಯನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಮೇನೇ ಪಿಎಂ ಕೋ ತೋ ನಹಿ ಮಾರ ಥಾ ನಾ” ಎಂದು ಅವರು ನನಗೆ ಹೇಳಿದರು! ಎಷ್ಟೇ ವಿಲಕ್ಷಣವಾಗಿದ್ದರೂ, ಪ್ರಬಲ ಬಂಧನವಾಗಿದ್ದರೂ ಯಾರೂ ಎಂದಿಗೂ ಓಡಿಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರಲ್ಲಿರುವ ಭರವಸೆ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ ತನ್ನ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನೇ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ – ಆಗ ಪೆರೋಲ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಫರ್ಲೋಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೈದಿಗಳು ಏಕೆ ಓಡಿಹೋಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವರು ಇನ್ನೂ ಕೈದಿ ಕಲೊನಿಗಳಲ್ಲಿ (Penal Colonies) ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾವಲುಗಾರರು ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಅವನು ಹೇಳಿದ್ದಕ್ಕೂ ತಿಹಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನ ಸುತ್ತಲೂ ನೋಡುವ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆಯಿದೆ. ದಾಸ್ತೋಸ್ಕಿ ಬರೆಯುತ್ತಾನೆ, ಕೈದಿಗಳು ತಾವು ಜೈಲಿಗೆ ನೀಡಿದ ಸಮಯವನ್ನು ಅವರು ಗೌರವಿಸುವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಓಡಿಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಶಿಕ್ಷೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿದ್ದವರು ಮಾತ್ರ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜೈಲಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅಷ್ಟೂ ಸಮಯವನ್ನು ಕೊಟ್ಟವರು ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದಿದ್ದರೂ ಓಡಿಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮೊದಲು ಅವರು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಭರವಸೆಯ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆ ಇಡುತ್ತಾರೆ.
ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಕಾಯುವಿಕೆ, ಹತಾಶೆ ಮತ್ತು ಹಾತೊರೆಯುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಅನಿಸಿದ ಕೆಲವು ಆಲೋಚನೆಗಳು ಇವು.
ಐದು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದಿವೆ, ಬಹುತೇಕ ಅರ್ಧ ದಶಕದಂತೆ. ಜನರು ತಮ್ಮ ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಮುಗಿಸಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು, ಪ್ರೀತಿಸಲು, ಮದುವೆಯಾಗಲು ಮತ್ತು ಮಗುವನ್ನು ಹೊಂದಲು, ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ಗುರುತಿಸಲಾಗದಷ್ಟು ಬೆಳೆಯಲು, ಗಾಜಾದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ನರಮೇಧವನ್ನು ಜಗತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯೀಕರಿಸಲು, ನಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರು ವೃದ್ಧರಾಗಿ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲರಾಗಲು ಇಷ್ಟು ಅವಧಿ ಸಾಕು.
ನಮ್ಮ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಇಷ್ಟು ಸಮಯ ಸಾಕೇ?
(ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್ ಜೆಎನ್‌ಯುನ ಮಾಜಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಫೆಲೋ. ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ತಮ್ಮ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ದೆಹಲಿ ಗಲಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಿತೂರಿ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ 2020 ರಲ್ಲಿ ಯುಎಪಿಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅವರು ವಿಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ತಿಹಾರ್ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಪತ್ರದ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದವು ಲೇಖಕರ ಸ್ವಂತ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಾಗಿವೆ. ಪೀಪಲ್‌ ಮೀಡಿಯಾ ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಜವಬ್ದಾರವಲ್ಲ.)
