ಈಗಿನ ರಾಜಕೀಯ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಯಾವ ಅನುಕೂಲವನ್ನೂ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಸಿದ್ಧಾಂತದೊಡನೆ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನೂ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಈ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಸುಲಭದ ವಿಷಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತ ದಿನಗಳಲ್ಲಂತೂ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿಂದ ಬಹಳ ದೂರ ಸರಿದಿದ್ದಾರೆ. ಅಧಿಕಾರ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸೈದ್ಧಾಂತಿ ರಾಜಕಾರಣ ಎರಡನ್ನೂ ತೂಗಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು ಸುಲಭದ ಮಾತಲ್ಲ.
ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ರಾಜಕಾರಣ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಡೆಗಳು ಈ ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಚೂರಾಗಿಸುತ್ತಿವೆ. ದೊಡ್ಡ ಪಕ್ಷವೆಂಬ ಆನೆಯ ಕಾಲಡಿಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಬಾಳೆ ತೋಟದಂತೆ ನಲುಗುತ್ತಿವೆ ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳು. ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ಧಾರೆಯಾದ ಬಹುಪಕ್ಷೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎಷ್ಟು ಕಾಲ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಉಳಿಗಾಲವೇ? ಅವುಗಳು ಮಾತ್ರ ಅಧಿಕಾರ ಹಿಡಿಯಬಲ್ಲವೆ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಈಗ ಏಳ ತೊಡಗಿವೆ.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಘನ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಅಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದ್ದು ನಿಮಗೆ ನೆನಪಿರಬಹುದು. ಸ್ವತಃ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯ ಬಲವಾದ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ, ನೆಹರು, ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ (ಅಲ್ಪಕಾಲ), ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲ್ ಮತ್ತು ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.
ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಸಮಾಜವಾದಿ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದ ರಾಮಮನೋಹರ ಲೋಹಿಯಾ, ಜೈಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್, ಮಧು ದಂಡವಟೆ, ಮಧು ಲಿಮಯೆ, ಮಾಮಾ ಬಾಲೇಶ್ವರ ದಯಾಳ್ ಅವರು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಬಲಪಂಥೀಯ ಚಿಂತನೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಜನಸಂಘ. ಶ್ಯಾಮ ಪ್ರಸಾದ್ ಮುಖರ್ಜಿ, ದೀನದಯಾಳ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ, ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ, ನಾನಾಜಿ ದೇಶಮುಖ್ ಮತ್ತು ಎಲ್.ಕೆ.ಅಡ್ವಾಣಿ ಅವರಂತಹ ಹೊಳೆಯುವ ಮುಖಗಳನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿತ್ತು.
ಎಡಪಂಥದಿಂದ ಜ್ಯೋತಿ ಬಸು, ಸೋಮನಾಥ್ ಚಟರ್ಜಿ, ಇಂದ್ರಜಿತ್ ಗುಪ್ತಾ ಮತ್ತು ಭೂಪೇಶ್ ಗುಪ್ತಾ ಅವರಂತಹ ಪ್ರಬಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿದ್ದರು. ಈ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಸದಾ ತಮ್ಮ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ರಾಜಕೀಯದ ಮೂಲಕ ದೇಶಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.
ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದವರೆಗೂ ಇಂತಹ ರಾಜಕಾರಣವನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದೇವೆ.
ಇದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದವಾಗಿ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವು ಕೆಲವು ಹಿನ್ನಡೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಅನುಭವಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಅವು ಯಾವುದೇ ಗಮನಾರ್ಹ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಅವಧಿ ಕರಾಳವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ತೊಂಬತ್ತರ ದಶಕವು ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ತಂದಿತು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡವು. ಅಂದಿನಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಈ ಪಕ್ಷಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇದೆ.
ಈ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗಳೂ ದೈತ್ಯ ರೂಪ ಪಡೆಯುತ್ತಲೇ ಸಾಗಿದ್ದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ. ಅವುಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು, ಅವು ತಮ್ಮ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಬದ್ಧತೆಯಿಂದ ದೂರ ಸರಿದವು. ಮತ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವರಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಜಾತಿ, ಉಪಜಾತಿ, ಧರ್ಮ, ಹಣ ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯುಬಲದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಇದನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಕರಾಳ ಯುಗ ಎನ್ನಬಹುದು. ಯಾವುದೇ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ನೀವು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವು ತಮ್ಮ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಆಧಾರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಅದು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಈ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಪ್ರಸ್ತುತ ದಶಕವನ್ನು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಅಶುಭವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ದೇಶದ ರಾಜಕಾರಣ ಎರಡು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಪಾಳಯಗಳಾಗಿ ಹರಿದು ಹಂಚಿ ಹೋಗಿದ್ದು, ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳು ಒಂದಿಲ್ಲೊಂದು ಪಾಳಯದೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತುಕೊಳ್ಳುವುದು ತೀರಾ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಪಕ್ಷಗಳು ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳೊಡನೆ ಬೆರೆಯುವುದು ಅಪಾಯವಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈ ದೊಡ್ಡ ಪಕ್ಷಗಳು ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳ ಹಿತವನ್ನೇ ಬಲಿ ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಅವು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ತಮ್ಮ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷದ ಎರಡನೇ ಸಾಲಿನ ನಾಯಕರನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ, ಅವರು ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯುಳ್ಳವರು, ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಗೌರವ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನ ಸಿಗದೆ ಅತೃಪ್ತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯ ಮಾಡಲು ಹಣದ ಆಸೆಗೆ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಾರೆ.
ಆದರೆ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳ ಆಂತರಿಕ ಸಂಘಟನೆ ರಚನೆಯೂ ಇದಕ್ಕೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಸಂಘಟನೆಯ ಚುನಾವಣೆಗಳು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ, ಒಂದು ಕುಟುಂಬ ಅಥವಾ ಒಂದು ಗುಂಪಿನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವೇ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಮೂರನೇ ಸಾಲಿನ ನಾಯಕರು ಅವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಮತ್ತು ರಾಜಕಾರಣಿ ತನ್ನ ಹಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಎಷ್ಟು ದಿನ ಕಾಯುತ್ತಾನೆ? ಅವರ ತಾಳ್ಮೆ ಕೆಟ್ಟರೆ ಪಕ್ಷ ತೊರೆಯಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಎದುರಾಗುತ್ತದೆ.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಒಬ್ಬ ನಾಯಕ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಈ ರೀತಿಯ ಚಿಂತನೆಯು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಸಮರ್ಥನೀಯವಲ್ಲ. ನೀವು ಯಾರನ್ನೂ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳು ಈ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಸವಾಲಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಲಿವೆ ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆಯಂತೂ ಇದೆ.
ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಅಥವಾ ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ, ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ, ಶಿವಸೇನೆ ಅಥವಾ ತೃಣಮೂಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ಲೋಕ ಜನಶಕ್ತಿ ಪಕ್ಷ ಅಥವಾ ಜನತಾದಳ ಯುನೈಟೆಡ್ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳು ಆಂತರಿಕ ಆಘಾತವನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಅನುಭವಿಸಿವೆ. ಪಕ್ಷಗಳು ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಇದರ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಇದನ್ನು ಸಣ್ಣ, ಮಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದು ಕಾಲದ ಎಚ್ಚರಿಕೆ. ಈ ಪಕ್ಷಗಳು ತಮ್ಮ ಮನೆಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದೇ ಹೋದರೆ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಮಿಂಚುಹುಳುಗಳಂತೆ ಬೆಳಗುವ ಅವಕಾಶವೂ ಇವುಗಳ ಪಾಲಿಗೆ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ.
(ಆಧಾರ: ಲೋಕಮತ)
