ಚಂದ್ರಯಾನ -3 ಮಿಷನ್ ಭಾಗವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಸ್ರೋ) ಕಳುಹಿಸಿದ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ವಿಕ್ರಮ್ ಮತ್ತು ರೋವರ್ ಪ್ರಜ್ಞಾನ್ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.
ಆಗಸ್ಟ್ 26ರಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಯಾನ -3 ಮಿಷನ್ ಸಲುವಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಲಾದ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ವಿಕ್ರಮ್ ಇಳಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ‘ಶಿವ ಶಕ್ತಿ’ ಪಾಯಿಂಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಯಾನ -2 ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ‘ತಿರಂಗಾ ‘ ಪಾಯಿಂಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.
ಇದು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ. ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳು ಈ ಹೆಸರುಗಳಿಗೆ ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿವೆ. ಇಸ್ರೋ ನಡೆಸಿದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ರಾಜಕೀಯಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅವು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಟೀಕಿಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ನಡುವೆ, ಚಂದ್ರಯಾನ -1 ಶೋಧಕ ಪ್ರೋಟೊ ಕ್ರ್ಯಾಶ್‌ಗೆ ಒಳಗಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ‘ಜವಾಹರ್ ಪಾಯಿಂಟ್’ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಆಗ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತ್ತು ಎಂದು ಬಿಜೆಪಿ ಗಮನಸೆಳೆದಿದೆ.
ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸುವ ಈ ವಿವಾದದೊಂದಿಗೆ, ಈಗ ಅನೇಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಎದ್ದಿವೆ.
ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲಿನ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಯಾರು ಹೆಸರಿಸುತ್ತಾರೆ? ಅದಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಹೆಸರಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ? ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ನೀಡಬಹುದೇ? ಇಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಈ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸೋಣ.
ಆಗಸ್ಟ್ 26ರಂದು ಮೋದಿ ಅವರು ಚಂದ್ರಯಾನ -3 ಲ್ಯಾಂಡರ್ ವಿಕ್ರಮ್ ಇಳಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ‘ಶಿವ ಶಕ್ತಿ’ ಪಾಯಿಂಟ್ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಯಾನ -2 ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ‘ತಿರಂಗಾ ‘ ಪಾಯಿಂಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದ್ದರು.
ಐಎಯು – ಇದು ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆ
1969 ರಿಂದ, ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಮಾನವಸಹಿತ ಮತ್ತು ಮಾನವರಹಿತ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಗಳು, ಶೋಧಕಗಳು, ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಸ್ಥಳಗಳು, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪರ್ವತಗಳು ಮತ್ತು ಕಣಿವೆಗಳ ಹೆಸರಿಸುವಿಕೆ ಕೂಡ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖಗೋಳ ಒಕ್ಕೂಟ (ಐಎಯು) ಅನುಮೋದಿಸಿತ್ತು. ಇದು ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಐಎಯು ವರ್ಕಿಂಗ್‌ ಗ್ರೂಪ್ ಗ್ರಹಗಳ ಮೇಲಿನ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕೃತ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಇಲಾಖೆಯು 2021ರವರೆಗೆ ಸುಮಾರು 85 ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದೆ.
ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ತಯಾರಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ದೇಶವು ಮೊದಲು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉಡಾವಣೆಯ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಷರತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವರಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನಂತರ ಐಎಯು ಅವರ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸುತ್ತದೆ.
ಇಸ್ರೋದ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ವಿಕ್ರಮ್ ಚಂದ್ರನ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವದಲ್ಲಿ ಇಳಿದಿದೆ. ಈ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವದಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಪರ್ವತಗಳು ಮತ್ತು ಕಣಿವೆಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಶಿವ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತಿರಂಗಾ ಪಾಯಿಂಟ್ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಐಎಯು ಅನುಮೋದಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಅಧಿಕೃತ ಹೆಸರುಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಹೆಸರಿಡಲು ಐಎಯು ಎದುರಿಟ್ಟಿರುವ ನಿಯಮಗಳು ಹೀಗಿವೆ
ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ಮೇಲಿನ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲು ಐಎಯು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ.
ಐಎಯುನ ‘ಗೆಜೆಟಿಯರ್ ಆಫ್ ಪ್ಲಾನೆಟರಿ ನಾಮಾಂಕಿತ’ ವೆಬ್ಸೈಟ್ 14 ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಏಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:
1. ಹೆಸರುಗಳು ಬಹಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರಬೇಕು.
2. ಅಧಿಕೃತ ಕಂಪನಿ ಮಾತ್ರವೇ ಹೆಸರುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು.
3. ಹೆಸರುಗಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು.
4. ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ, ಮಿಲಿಟರಿ ಅಥವಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅರ್ಥಗಳು ಇರಬಾರದು, ಅಥವಾ 19ನೇ ಶತಮಾನದ ನಂತರದ ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಬಾರದು.
5. ಗ್ರಹಗಳ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗನುಗುಣವಾಗಿ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕೊಡಬಹುದು.
6. ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದಲ್ಲಿ ಅದು ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪು ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಾರದು. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಸಕಾರಾತ್ಮಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಂತಹ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಆ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರು ನಿಧನರಾಗಿಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸಂದಿರಬೇಕು.
7. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳ ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತು ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದೋಷಗಳು ಇರಬಾರದು, ಮತ್ತು ಆ ಪದಗಳ ಅರ್ಥಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು.
ಆ ಹೆಸರುಗಳು ಎಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ?
ಚಂದ್ರನ ಮೇಲಿನ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಚಂದ್ರನ ನಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಐಎಯು ಪ್ಲಾನೆಟರಿ ನೇಮ್ಸ್ ವೆಬ್ಸೈಟ್ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ವೆಬ್ಸೈಟಿನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ನಕ್ಷೆಗಳಿವೆ.
ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯರ್ ಸೈಡ್ (ಭೂಮಿಯಿಂದ ಗೋಚರಿಸುವ ಪ್ರದೇಶ) ನಕ್ಷೆ, ಫಾರ್ ಸೈಡ್ (ಭೂಮಿಯಿಂದ ಗೋಚರಿಸದ ಪ್ರದೇಶ) ನಕ್ಷೆ, ಉತ್ತರ ಧ್ರುವ ನಕ್ಷೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವ ನಕ್ಷೆ ಸೇರಿವೆ. ಚಂದ್ರನ ಮೇಲಿನ ಅನೇಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಹೆಸರುಗಳು ಈ ನಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿವೆ.
ಈ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಯಾರು ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ? ಏಕೆ? ಇತ್ಯಾದಿ ವಿವರಗಳು ಗೆಜೆಟಿಯರ್ ಆಫ್ ಪ್ಲಾನೆಟರಿ ನೇಮಿಂಗ್ ವೆಬ್ಸೈಟ್ನಲ್ಲಿಯೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ, ಇದು ಪ್ರತಿ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಇಳಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸ್ಟೇಷನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ?
ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಲೇಖನದ ಪ್ರಕಾರ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯು (Space craft) ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಇಳಿದರೂ ಅದನ್ನು ಸ್ಟೇಷನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಟೇಷನ್ ಎಂಬುದು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಪದ. ಇದರ ಅರ್ಥ ಸ್ಥಳ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅಮೇರಿಕನ್ ಅಪೊಲೊ 11 ಮಿಷನ್ ಇಳಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ‘ಸ್ಟೇಷನ್ ಟ್ರ್ಯಾಂಕ್ವಿಲಿಟಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು 1973ರಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.
ಚೀನಾ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಟಿಯಾನ್ಹೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು 2019ರಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.
ಅಪೊಲೊ 13 ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಅಪೊಲೊ 11ರಿಂದ ಅಪೊಲೊ 17ರವರೆಗೆ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಇಳಿದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಐಎಯು ಗುರುತಿಸಿದೆ.
ಶಿವಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತಿರಂಗಾ ಪಾಯಿಂಟ್ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ಏಕೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ?
ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಶಿವಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ತಿರಂಗಾ ಪಾಯಿಂಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರಿಗೆ ಇಲ್ಲ. ಅವರು ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸವನ್ನು ನೋಡಿ ಇಡೀ ಜಗತ್ತು ನಗುತ್ತಿದೆ. ಚಂದ್ರನ ಮೇಲಿನ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಿಡುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಮೋದಿಗೆ ಯಾರು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ? ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಇಳಿಯುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ದೊಡ್ಡ ಸಾಧನೆ. ಆದರೆ ಇದರರ್ಥ ನೀವು ಚಂದ್ರ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲಿನ ಆ ಸ್ಥಳದ ಮಾಲೀಕರು ಎಂದಲ್ಲ” ಎಂದು ಹಿರಿಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮುಖಂಡ ರಶೀದ್ ಅಲ್ವಿ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಅಲ್ವಿ ಅವರ ಟೀಕೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದೆ.
”ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮಾತ್ರವೇ ತನ್ನ ಹಿಂದೂ ವಿರೋಧಿ ಗುಣವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ. ರಾಮನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದು ಇದೇ ಪಕ್ಷ. ಅವರು ರಾಮನ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ಅವಮಾನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶಿವ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತಿರಂಗಾ ಪಾಯಿಂಟ್ ದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹೆಸರುಗಳು. ಇದೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಚಂದ್ರಯಾನ 1 ಮೂನ್ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಪ್ರೋಬ್ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಜವಾಹರ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದೆ ಎಂದು ಬಿಜೆಪಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಕ್ತಾರ ಶೆಹಜಾದ್ ಪೂನಾವಾಲಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಇಸ್ರೋ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಎಸ್.ಸೋಮನಾಥ್ ಅವರು ಮಾಧ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿ ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು.
“ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಈ ದೇಶದ ಪ್ರಧಾನಿ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರಗಳಿವೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಆ ಹೆಸರನ್ನು ಸಲಹೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿ ಅದರ ಅರ್ಥವನ್ನು ವಿವರಿಸಿ ಅದು ಹೇಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ದೂಷಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾವು ಭಾವಿಸುತ್ತೇವೆ” ಎಂದು ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದರು.
