ಈ ವರ್ಷದ ಮೊದಲ ಆರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಏಳು ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ರೈಲು ಹಳಿತಪ್ಪಿದ್ದು. ಕಳೆದ ವರ್ಷದ ದೊಡ್ಡ ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ಸಹ ನಾವು ಮರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಒಡಿಶಾದ ಬಾಲಸೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ರೈಲುಗಳ ಡಿಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ 290 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 1000 ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಮಧುರೈ ಬಳಿ ಲಕ್ನೋ-ರಾಮೇಶ್ವರಂ ಭಾರತ್ ಗೌರವ್ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಬೆಂಕಿ ಅವಘಡ ಸಂಭವಿಸಿತ್ತು. ಆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಗ್ಯಾಸ್ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಅಡುಗೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಕಾರಣ ಈ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿತು. ಈ ಅವಘಡದಿಂದಾಗಿ ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದ ಹಲವು ಮಂದಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ.
ಸಿಗ್ನಲಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಸಮರ್ಪಕ: ಈ ಹಿಂದೆಯೂ ರೈಲು ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸಿವೆ. ಹಿಂದಿನದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಅಪಘಾತಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುವುದು ನಿಜ. 2014-2023ರ ನಡುವೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ 72 ರೈಲು ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, 2004-2014ರ ನಡುವೆ, ರೈಲ್ವೆಯು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ 171 ರೈಲು ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಹಳಿಗಳ ದುರಸ್ತಿಗೆ ಖರ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಮಾನವ ರಹಿತ ರೈಲ್ವೆ ಕ್ರಾಸಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಸರಕು ರೈಲುಗಳಿಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಸರಕು ಸಾಗಣೆ ಕಾರಿಡಾರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ಕಥೆ ಬದಲಾಯಿತು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಸಿಗ್ನಲಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಸಮರ್ಪಕ ಕಾರ್ಯ, ರೈಲುಗಳ ವೇಗ, ಲೊಕೊಪೈಲಟ್ ಗಳಿಗೆ ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ದೊರೆಯದಿರುವುದು ಮುಂತಾದ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ರೈಲು ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಕೊರತೆ: ಆಗ ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ನಡುವಿನ ಒಂದು ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ರೈಲ್ವೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿಲ್ಲ. ವಿಶೇಷ ರೈಲ್ವೇ ಬಜೆಟ್ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ ಕಾರಣ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ರೈಲ್ವೆ ಬಜೆಟ್ ರದ್ದತಿ ರೈಲ್ವೇ ರಾಜಕಾರಣಕ್ಕೆ ತೊಡಕಾಗಿರುವುದು ನಿಜ. ಈ ಹಿಂದೆ ರೈಲ್ವೇ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವರು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ದೇಶ ಕಂಡಿದೆ. ಆದರೆ ರೈಲ್ವೆ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರೈಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ರೈಲ್ವೆ ಕೋಚ್‌ಗಳು, ಎಂಜಿನ್‌ಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೂ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಹೊಸ ರೈಲುಗಳು ಇನ್ನೂ ಓಡುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿರವಾದ ಮಾದರಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಇಲ್ಲ.
ಕಾರ್ಯಭಾರ: ರೈಲು ಅಪಘಾತಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಲು ರೈಲುಗಳ ವೇಗವೂ ಕಾರಣ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ರೈಲುಗಳ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ರೈಲ್ವೆ ಪ್ರಗತಿಯ ಅಳತೆಗೋಲು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ವೇಗಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ರೈಲು ಹಳಿಗಳು, ಸಿಗ್ನಲಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಲೋಕೊ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹಾಗೂ ಇತರ ನೌಕರರ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಕೆಲಸದ ಹೊರೆಯಿಂದಾಗಿ ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ರೈಲ್ವೆ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸುಮಾರು 1.5 ಲಕ್ಷ ಹುದ್ದೆಗಳು ಖಾಲಿ ಇವೆ. ರೈಲು ಹಳಿಗಳ ದುಸ್ಥಿತಿಯೂ ಅಪಘಾತಗಳ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ದೇಶದ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಳಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೂ ಮೀರಿದ ಹೊರೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತಿವೆ.
ಲೋಪ ಮರೆಮಾಚುವಿಕೆ: ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ರೈಲ್ವೆ ಅಪಘಾತಗಳ ಕುರಿತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರ ಸಮಿತಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ವಿಭಾಗ ಹಾಗೂ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದ ಅವ್ಯವಹಾರದಿಂದ ರೈಲು ಹಳಿಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವ್ಯವಹಾರ ನಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಘಾತಗಳು ಲೋಕೋ ಪೈಲಟ್‌ಗಳ ತಪ್ಪಿನಿಂದ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ರೈಲ್ವೇ ಅಪಘಾತಗಳ ತನಿಖೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮುಕ್ತತೆ ತೋರುತ್ತಿದೆ. ತಮ್ಮ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚುವುದೇ ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಉದ್ದೇಶ. ರೈಲ್ವೆ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಖನ್ನಾ ಸಮಿತಿಯು ರೈಲ್ವೆ ಅಪಘಾತಗಳ ಮೇಲೆ ಕಠಿಣ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ.
ಆರ್ಮರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಚಯ: ರೈಲ್ವೆ ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ಸರ್ಕಾರವು 2020 ರಲ್ಲಿ ಆಯಾಂಟಿ-ಕೊಲಿಜನ್‌ ಆರ್ಮರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಎರಡು ಪ್ರತಿಶತ ಮಾತ್ರ ಕವಚ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕವಚ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸುಮಾರು 45,000 ಕೋಟಿ ರೂ. ಬೇಕು. ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 44,000 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ರೈಲ್ವೆ ಹಳಿಗಳನ್ನು ಕವಚ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಹೊಂದಿದೆ.
ಸವಾಲುಗಳು ಕಡಿಮೆ ಇಲ್ಲ: ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ವಿವಿಧ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲು ಎಂದರೆ ಹಣಕಾಸು. ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಂದ ವಸೂಲಿ ಮಾಡುವ ದರವು ನಿಜವಾದ ದರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ. ರೈಲ್ವೆಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚವೂ ಶೇ.98.10ರಿಂದ ಶೇ.98.22ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅದರ ಸೇವೆಗಳು ಅಧ್ವಾನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ.
ಅಭಿಪ್ರಾಯ: ರೈಲು ಎನ್ನುವುದು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ನೆಲದ ಮೇಲಿನ ವಿಮಾನವಾಗಿದೆ. ಟಿಕೆಟ್ ದರ ಕಡಿಮೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರು ರೈಲ್ವೇ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಜನರು ಈ ರೈಲ್ವೇ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಜನರು ರೈಲು ಹತ್ತಲು ಹೆದರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈಗಿನ ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ರೈಲ್ವೆ ಇಲಾಖೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ದೋಷಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಸರಿಪಡಿಸಬೇಕು. ಅಪಘಾತಗಳ ತಡೆಗೆ ರೈಲ್ವೆ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು.
